dinsdag, december 28, 2010

Laat uw licht schijnen op de meest duistere plaatsen!

Dankzij Wikileaks is de discussie over openbaarheid en transparantie versus vertrouwelijkheid en privacy weer actueel. Om het hardst wordt het eigen gelijk geclaimd als de zuivere en onbaatzuchtige waarheid of - als dat faalt - het overheersende algemene of staatsbelang. Ondertussen heeft iedereen boter op zijn hoofd. Dat bewees de Vlaming Geert Hoste in een van zijn zeldzame grapjes tijdens zijn laatste show: "De autobiografie van Assange is gelekt op Wikileaks." Assange ontvangt ruim 1 miljoen voor het exclusieve (=uitsluitende) publicatierecht van zijn boek. Blijkbaar heeft elke partij soms (eigen-)belang bij het afschermen van informatie en soms bij het delen ervan. Dat zie je ook bij de hackers die anoniem voor openbaarheid strijden. Daarmee zijn zij de spiegel van de overheid, die in alle openbaarheid "voor het algemeen belang" er geheime diensten op na houdt. Blijkbaar hebben zowel vertrouwelijkheid als openbaarheid hun eigen plaats en functie in het reilen en zeilen van de mensenwereld.
Wat of wie bepaalt dan de optimale plaats? Te veel geheimen lijken niet goed voor het geheel. Hoe zit dat met transparantie? Wanneer schaadt openbaarheid het algemeen belang? Andersom geformuleerd: wanneer zijn geheimen en vertrouwelijkheid wel zinvol? Behalve instinctieve schaamte voor allerlei zwakheden en imperfecties kan ik niet direct veel argumenten of voorbeelden verzinnen. En er zijn veel ontwikkelingen die je gaande dat proces niet zonder schade kunt storen, precies zoals bij een zwangerschap. Maar behalve deze twee aspecten is een systeem als geheel gebaat bij interne open informatieuitwisseling.
(Correct me if I am wrong!)

Als het bovenstaande betoog klopt, is resolute openheid van gegevens een gezond streven voor elk systeem. Dus gaat mijn aandacht naar de vraag: Over welk systeem of over welke systemen hebben we het? Wikileaks laat pijnlijk duidelijk zien dat staten machtssystemen zijn die elkaar stiekem bestrijden, terwijl ze geen openlijke vijanden zijn. Er is een stille strijd om de macht gaande. Ook 'The land of the free' is net zo vuil bezig als de staten die zij oproepen tot meer democratie. Ofwel de strijd om de macht corrumpeert hier de Amerikaanse democratie. Zou die machtsstrijd ook met open vizier kunnen? Ik vermoed van wel. Stel dat deze samenleving zo open en vrij zou zijn als ze beweert, dan viel er ten eerste niets te lekken. En was de oproep tot verandering van Obama zelfs overbodig geweest.
Hm... Dat zijn extreme conclusies, vind ik zelf. Meestal ligt de waarheid in het midden. Nu lijkt het gelijk vooral te liggen aan de zijde van de hackers, die zich als verzetsstrijders tegen het bolwerk van macht en geld keren. Hard core anarchisme is - ondanks de mij sympatieke achterdocht tegen machtsconcentraties - toch een primitieve en onzekere manier van leven. Zolang een minderheid bepaalt wat legaal en eerlijk is, loert het gevaar van machtsmisbruik en (nieuw woord) 'otherisation'. Wij wel, zij niet. Maar de meerderheid is helaas vaak niet wijs genoeg om voor het geheel te zorgen. (Elitaire opmerking!) Ik ben er nog niet helemaal uit, maar ook deze redenering versterkt mijn overtuiging dat als mij informatie wordt onthouden dat dat nooit in mijn voordeel is... En dat dat eigenlijk een universele waarheid is. Het wordt dus tijd voor een bedankbriefje naar Bradly Manning...

Geen opmerkingen: